boek 1(Vwo 5): Het diner, Herman Koch

Het diner, Herman Koch. (2009)

Mening

Ik vind dat het boek, buiten de flashback over Paul die zomaar uit de lucht komt vallen, goed in elkaar zit. Het is erg geloofwaardig en alles klopt. Ik vond het boek zelf best spannend, omdat in het begin niet wordt verteld wat de twee jongens hebben uitgehaald. Dit wordt pas later in het boek duidelijk. Waar het boek om draait is denk ik over de verantwoordelijk van ouders voor de daden van hun kinderen. Hier kun je als lezer wel over nadenken. Het boek is vrij realistisch, alleen vind ik het een beetje apart dat Michel en Rick nooit gearresteerd zijn. 

Het boek was niet lastig om te lezen, er stonden weinig moeilijke woorden in en het was dus vrij goed te begrijpen. Het was weer eens wat anders dan de andere boeken die ik gelezen heb. Ik vind dit boek zeker een aanrader!

Persoonlijke top:

1.      Bon Bini Beach, Suzanne Vermeer

2.      Het diner, Herman Koch

3.      Joël, Carry Slee

4.      Sonny boy, Annejet van der Zijl

Samenvatting

Aperitief (ho 1-7)
Paul Lohman gaat op uitnodiging van zijn broer Serge Lohman (waarschijnlijk de nieuwe minister-president bij de volgende verkiezingen) met zijn echtgenote Claire en schoonzus Babette eten in een restaurant waarvan Paul liever de naam niet bekend wil maken. Het zou maar andere bezoekers trekken.
Hij gaat eerst met zijn vrouw Claire wat drinken in een naburig café. Daar vraagt ze hem of hij de laatste tijd iets aan hun zoon Michel heeft gemerkt. Paul moet dan terugdenken aan het bericht dat hij vlak voor ze weggingen op de mobiel van zijn zoon heeft gezien. Dat wekt spanning: er is blijkbaar in het verleden iets ergs gebeurd. Ze gaan dan naar het restaurant waar ze hebben afgesproken, want Serge wilde iets met hen bespreken. Serge heeft het imago van de “doe-maar-gewoon-politicus,” maar ook dat lijkt een aangeleerde pose. Serge heeft ook een vijftienjarige zoon Rick en bovendien heeft hij een zoon uit Burkina Faso geadopteerd, wat zijn imago als politicus heeft verbeterd. Ook aan deze Beau ergert Paul zich flink.
Ze drinken een aperitief: een roze champagne van maar liefst 10 € per glas. Ook dit wordt door Paul belachelijk gemaakt. Hij ziet bovendien dat Babette betraande ogen heeft.

Voorgerecht (ho 8-15)
De beide paren bestellen een voorgericht, dat ook al heel duur is. Paul ergert zich tijdens deze eerste fase aan van alles: de opzichtig acterende gerant met zijn culinaire praatjes over achterlijk kleine maar dure porties, de flauwe grappen die er verteld worden, de te dure chablis, de anekdote over het vakantiehuisje van Serge in de Dordogne, waar ze in het verleden een barbecue met andere Nederlanders organiseerden en Paul van mening is dat zijn broer en schoonzus “Frankrijkje speelden.” Paul wil even weg van tafel en hij gaat naar de wc waar hij een man ontmoet die aan hem vraagt of zijn dochter een foto zou mogen maken van de politicus. Paul denkt dat het wel mag. Wanneer hij terugkeert naar de tafel, ziet hij dat de vrouwen weg zijn gegaan. Serge zegt dat ze over hun kinderen moeten praten.

Hoofdgerecht (ho 16-35)
De vrouwen zijn nog steeds niet terug, maar het hoofdgerecht wordt door de gerant opgediend. Serge wil alvast aan zijn tournedos beginnen: aan hem is eigenlijk het dure eten niet besteed. Paul gaat vervolgens de vrouwen zoeken en hij denkt daarbij terug aan het fotomoment met de dochter van de wc-man. Serge is één en al voorkomendheid tegenover de man (vanwege zijn politieke aspiraties) maar wanneer de man blijft “plakken” wordt hij toch ongeduldig en wat onbeleefder. Hij doet dan net of hij mobiel wordt gebeld en breekt het gesprek af.

Dan gaat ineens ook een mobiel bij Paul af: het is die van Michel die hij per ongeluk in zijn zak heeft gestoken. Op het toilet bekijkt hij wie het is. Het is Michel zelf die zijn mobiel mist en hem graag wil terug hebben. Maar Paul bekijkt op het toilet nog een keer naar de mobiele video die erop staat en die hij al eerder die dag heeft gezien. Het is een opname van een vrouwelijke zwerver die bijna een jaar geleden door Rick en vooral Michel is afgetuigd. Ze lag in het hokje van een pinautomaat toen de beide jongens geld wilden pinnen om te gaan stappen. Ze gooien van alles naar de vrouw en op het laatst nog een lege jerrycan, waarin nog benzinedampen zaten. Een aansteker doet de rest. De vrouw is verbrand. Het filmpje is op “Opsporing verzocht” geweest met het commentaar van een verloederde samenleving. De beelden zijn niet zo erg helder geweest, waardoor Rick en Michel (Beau had zich ervan gedistantieerd) niet zo goed te herkennen waren geweest. Toch had Paul hen toen al herkend, en volgens hem zijn vrouw Claire niet.

Hij heeft zijn zoon in principe in bescherming genomen en hij herinnert zich dan een fraaie flashback van een voorval met Michel. Die had met voetballen een ruit van een naburige fietsenhandelaar ingeschopt en toen hij met Michel wilde gaan betalen was de man boos uitgevallen. Daarop had Paul een fietspomp gepakt en de man daarmee bedreigd. Toen was de handelaar bang geworden en Paul had tegen Michel gezegd dat het dreigen met de fietspomp een geheim tussen hen beiden moest blijven. Claire mocht niet weten wat er was gebeurd. Michel was toen acht jaar geweest en de schade was 200 gulden (Dan moet dat incident op zijn laatst in 2001 zijn voorgevallen) 

Paul heeft de filmpjes van de brandende zwerfster recent op Internet nagekeken o.a. op You Tube en daar zijn nog meer beelden te zien geweest die met een mobiele telefoon zijn opgenomen. Zo is een sportschoen van Michel te zien: hij vreest nu dat de politie daderinformatie heeft achtergehouden. Michel wil zijn mobiel ophalen en hij zal naar het restaurant komen. Paul zal hem buiten opwachten. Het blijkt dat Michel wordt gechanteerd door Beau, die 3000 € wil hebben om te voorkomen dat hij hen zal aanklagen en de laatste beelden op Internet zal plaatsen. Er zal die avond iets gaan gebeuren waarvan Claire wel op de hoogte is en Paul niet. Blijkbaar heeft Claire ook alles vanaf het begin geweten. Michel komt inderdaad naar het restaurant waar Paul buiten op hem wacht. Hij wordt toch betrapt door Claire en dan zegt Paul dat Michel 50 € kwam ophalen die hij ooit van hem had geleend. Ze gaan samen weer terug naar de dinertafel.

Op dat moment wordt een nieuwe flashback ingebouwd. Paul is geschiedenisleraar geweest op een school voor voortgezet onderwijs. De naam van de school wil Paul liever niet noemen (vgl. de naam van het restaurant uit het hoofdstuk “Aperitief” )
Michel was toen nog vier jaar. Op een gegeven moment was Paul vreemde dingen gaan doen en onacceptabele dingen gaan verkondigen in de klas o.a. over oorlogsslachtoffers. Het was allemaal begonnen na een soloreisje naar Berlijn.
Hij wordt op het matje bij de rector geroepen die hem kapittelt en hij wordt doorverwezen naar de schoolpsycholoog. Die spreekt over een genetische afwijking en Paul is bang voor een tweede kind dat mogelijk zijn genetische eigenschappen zou kunnen erven.. Hij praat met Claire over een vruchtwaterpunctie, maar voordat dit alles zijn beslag krijgt wordt Claire ziek en verdwijnt in het ziekenhuis. De naam van het ziekenhuis wil Paul niet noemen (zie zijn eerder commentaar op het restaurant en de school) Nadat Claire een tijdje in het ziekenhuis heeft gelegen, komen Babette en Serge bij hem op bezoek. Hij is net macaroni aan het koken voor hem en Michel. Babette en Serge vinden dat ze tijdelijk op Michel moeten passen (het blijkt dat Claire dit achter zijn rug heeft gevraagd) Paul wordt woedend (hij krijgt weer zo’n driftaanval) en slaat de pan met macaroni op het hoofd van Serge. Die valt gewond neer. Einde hoofdstuk hoofdgerecht, maar er is heel wat informatie aan de lezer duidelijk gemaakt. 

Nagerecht (ho 36-39)
Tijdens het nagerecht gedraagt Babette zich onfatsoenlijk. Ze doet kleinerend tegenover de gerant over haar gekozen nagerecht en wil dat hij het weghaalt. Serge krijgt gevoelens van plaatsvervangende schaamte, want de andere gasten kijken naar hen. Paul en Claire vinden het voorval wel vermakelijk. Ze heeft tijdens het diner enkele keren gebeld met Michel, zodat hij een alibi voor die avond heeft. Ze vraagt Babette nadrukkelijk naar de tijd, waarop ze belt. Maar Michel is helemaal niet thuis: hij moet die avond immers een “karweitje” opknappen.
Eindelijk komt het hoge woord op tafel. Serge wil praten over de gebeurtenis met Rick en Michel. Hij zegt dat Rick eronder lijdt en dat mag niet gebeuren. Bekennen van het eigen rechter spelen van zijn zoon zal inhouden dat het met de politieke carrière van Serge gedaan is. Hij wil zich een dag later tijdens een persconferentie terugtrekken als lijsttrekker voor de verkiezingen en dat betekent ook dat Babette geen “first lady” zal worden. Ze roept daarom de hulp in van Claire en Paul om dat te voorkomen. Claire ziet problemen voor haar zoontje Michel met wie ze een meer dan goede band heeft (lijkt bijna Oedipaal) wanneer ze zullen moeten bekennen en ze wil Serge overhalen zich niet terug te trekken. Dat heeft ze bovendien aan Babette beloofd toen ze van tafel waren weggegaan. Serge heeft echter alles al geregeld in het café waar Claire en Paul graag komen (zie begin) Hij is vastbesloten te stoppen in de politiek. Je zou kunnen stellen dat hij zich in dat opzicht integer opstelt.

Digestief (ho 40- 45)
In dit deel van het diner wordt begonnen met een flashback waarin Paul aangeeft dat Michel recent een werkstuk over de doodstraf had moeten maken voor school. Over zijn ideeën had hij met zijn vader gesproken: er was o.a. een gedachte in opgenomen over het eigen rechter spelen bij niet te verbeteren misdadigers. De rector roept Paul op en er ontstaat een heftige discussie over dit onderwerp. Ineens slaan de stoppen bij Paul door en hij slaat de rector hard in diens gezicht. Dan opent hij het raam en zwaait naar Michel op het schoolplein. De loyaliteit tussen ouders is hier de rode draad in het verhaal. 

Serge en Babette gaan alvast naar het café waar de persconferentie zal worden gehouden, want hij moet nog een en ander regelen.
Claire zegt dat hij Serge moet weerhouden een persconferentie te houden door hem in zijn gezicht te slaan of zijn arm te breken. Hij wil dat niet en dan zegt ze dat hij een tijdlang zijn pillen al niet meer neemt. Dan besluit Claire dat zij het zal doen. Wanneer zij weggaat, wacht Paul nog even. Niet lang daarna ziet hij politieauto’s en ambulances rijden naar het bewuste café. Wanneer hij dichterbij komt, ziet hij dat Serge gewond geraakt is in zijn gezicht, dat Babette bij hem in de ambulance stapt en dat Claire wordt afgevoerd door de politie. 

Fooi (ho 46) 
Aan het begin van deze “epiloog” geeft Paul zijn idee over de vraag hoeveel fooi je aan een ober moet geven. Wanneer hij aan de ober vraagt om de rekening zegt deze dat de heer Lohman die al betaald heeft. Als fooi geeft Paul nu 450 € aan de gerant met de mededeling dat hij hem en zijn zoon nooit in de tuin van het restaurant heeft zien staan. 
Dan volgt zijn opsomming van wat er is gebeurd. Serge heeft de verkiezingen niet gewonnen. Zijn steeds veranderende imago zal de oorzaak zijn geweest . Hij had zelfs een baard laten staan om zijn litteken te kunnen verbergen. Serge heeft geen aanklacht ingediend tegen Claire. Ook Beau was sinds die avond spoorloos verdwenen. Ze hadden nog lang naar hem gezocht. De media suggereren dat hij misschien naar zijn geboorteland is teruggegaan.
Maar Paul weet beter: op de avond van het diner was Michel thuisgekomen: hij zag er zelf enigszins beschadigd uit en had verteld dat de website van Men in Back waarop het filmpje was te zien geweest verwijderd was van het net en daarmee was ook Beau van het tonele verdwenen. Hij vertelt wat hij heeft gedaan aan zijn “Lieve pappa.” 
Op die elfde avond even daarvoor was Paul erachter gekomen dat Claire voor de geboorte van Michel toch een vruchtwateronderzoek had ondergaan. Ze had de uitslag nooit tegen hem verteld. Op het formulier van het onderzoek had hij trouwens nog andere dingen gelezen. Was hij overigens wel de vader van Michel? 

www.scholieren.com

Argumentatieopdracht

Het diner, van Herman Koch is een psychologische roman uit 2009, bekroond met de NS publieksprijs, met als hoofdgedachte het dilemma waarin ouders komen wanneer hun kinderen iets ernstigs hebben gedaan.

De mening van dit publiek deel ik zeker. Want wat een geweldig mooi boek is dit!

Zoals de titel al zegt gaat het boek over een diner, beter gezegd een chique diner, maar Paul en zijn vrouw, die zijn uitgenodigd door zijn broer en tevens presidentskandidaat Serge en zijn vrouw Babette,  voelen zich niet zo op hun gemak.  Er wordt vermeden waar ze het eigenlijk over moeten hebben: hun kinderen. Die hebben namelijk een verschrikkelijke geweldpleging op hun geweten die hun toekomst kan verwoesten.

Om jullie uit te leggen waarom ik dit boek geweldig vind, begin ik bij de vertelwijze. Het boek wordt verteld vanuit de ik- persoon, Paul in dit geval.  Hij laat vaak duidelijk merken wat hij van een bepaalde situatie vindt en schaamt zich er niet voor anderen in negatief te omschrijven:  “Tot in het diepst van zijn wezen was Serge altijd een boer gebleven, een onbehouwen lul: dezelfde onbehouwen lul die vroeger om zijn scheten van tafel werd gestuurd.”Ook de rector van de school waar hij werkte is een ‘lul’, net als de fietsenhandelaar wie zijn raam Michel met een voetbal heeft ingetrapt. Ondanks dat hij eigenlijk als een vervelende vent overkomt, begin je later in het boek toch sympathie voor hem te voelen. Dat vind ik erg knap gedaan door Herman Koch.

Ook laat Herman Koch met dit boek zien dat hij in staat is om op een mooie manier de spanning op te bouwen. De informatie is goed verdeeld, zodat je aan het boek gekluisterd blijft. Op een gegeven moment weet je als lezer dat Paul gevaarlijk kan worden. Juist tijdens dat etentje werkt dat spanningsverhogend. Er is al eerder iets heftigs gebeurd, waarom zou dat niet opnieuw kunnen gebeuren?  Erg spannend dus!

Het thema is origineel, aangrijpend, actueel en dichtbij.

Tegelijkertijd is het boek zo geschreven dat je het meteen voor je ziet. Dit begint al bij het begin, de ontvangst van een BN’er in een duur restaurant en de handelingen van het personeel, zelfs het negeren van de bezoekers in het restaurant. Het is een perfecte opening van deze roman.

En tot slot natuurlijk het plot. Het boek zit vol met opmerkelijke plotwijzigingen, hierdoor wil je alsmaar doorlezen. De lezer blijft tot het eind zitten met de vraag of de gekozen beslissing de juiste is. Hierdoor blijf je nog lang over het verhaal nadenken. Hoe zou ik gehandeld hebben? Hiermee heeft Herman Koch zijn doel goed bereikt!